Fernando Pessoa - O αναρχικός τραπεζίτης

-Δες, φίλε μου: οι ιδέες που νομίζουμε αληθινές είναι εκείνες που επίσης νιώθουμε. Τίποτα σ' αυτόν τον κόσμο -ούτε η πιο αφηρημένη ιδέα- ζει αν δεν έχει θέση στην καρδιά. Διανοητικός έρωτας για την ανθρωπότητα;  Αφηρημένο αίσθημα της δικαιοσύνης; Περίπατο με όλα αυτά (αν και είναι πράγματα που δεν έχουν πόδια για να περιπατήσουν).

Εννοια δικαιοσύνης; Την έχουμε όλοι. Και τι δικαιοσύνη κάνουμε; Λόγια ευλαβικά - είναι εύκολο να τα λες. Και πώς πάει η ευσπλαχνία μας; Φίλε μου, ανάμεσα στο ότι οι άνθρωποι για  να συμφωνήσουν σε κάτι και για να νιώσουν ότι συμφωνήθηκε υπάρχει μεγάλη απόσταση. Και σ' αυτήν την απόσταση εδράζονται όλα. Ολα, ναι, εκτός από εμάς τους ίδιους.
Στην πραγματικότητα τους κάνω μια χάρη. Τους ονομάζω, από ευσπλαχνία, ψευδο-αναρχικούς. Γιατί αναρχικός, φίλε μου, είμαι εγώ.
[...]
-Αλλά πώς μπόρεσες να αντιληφθείς αυτό, αφού από την αρχή της συζήτησης σου είπα και επανέλαβα ότι όχι μόνο υπήρξα αναρχικός αλλά και συνεχίζω να είμαι; Αν εγώ ήμουν τραπεζίτης και έμπορος για τον λόγο που εσύ νομίζεις, δεν θα ήμουν αναρχικός, αλλά αστός.
-Ναι, έχετε δίκιο... Αλλά τότε, πώς διάβολε;... Διηγηθείτε μου...
-Οπως ήδη στο είπα, εγώ ήμουν (πάντα ήμουν) λίγο-πολύ διορατικός κι επιπλέον άνθρωπος της δράσης. Πρόκειται για φυσικά χαρίσματα. Δεν ξέρω αν μου δόθηκαν από κούνια (αν είχα κούνια), πάντως τα είχα. Εντάξει λοιπόν. Οντας αναρχικός, μου φαινόταν ανυπόφορο να είμαι μόνο παθητικά, μόνο για ν' ακούω ομιλίες και να συζητάω για το θέμα με τους φίλους. Οχι: έπρεπε να κάνω κάτι! Επρεπε να δουλεύω και να παλεύω για τον σκοπό των καταπιεσμένων και των θυμάτων των κοινωνικών συμβάσεων! Αποφάσισα, στο μέτρο των δυνατοτήτων μου, να κάνω ό,τι περνούσε από το χέρι μου. Σκέφτηκα με ποιον τρόπο μπορούσα να είμαι χρήσιμος στον αναρχικό  σκοπό. Χάραξα ένα σχέδιο δράσης.

Τι επιθυμεί ένας αναρχικός; Tην ελευθερία - την ελευθερία για τον εαυτό του και για τους άλλους, για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Επιθυμεί να ζει ελεύθερος από την επιρροή ή την καταπίεση των κοινωνικών επινοημάτων. Θέλει να είναι ελεύθερος όπως τότε που ήρθε στον κόσμο, και να είναι όπως δικαιούται να είναι. Και θέλει αυτή την ελευθερία για τον εαυτό του και  για τους άλλους. Οχι, όλος ο κόσμος δεν μπορεί να είναι ίσος απέναντι στη Φύση: μερικοί γεννιούνται ψηλοί, άλλοι κοντοί, μερικοί δυνατοί, άλλοι αδύναμοι, μερικοί έξυπνοι, άλλοι λιγότερο... Επιπλέον, από αυτή τη στιγμή και μετά, όλος ο κόσμος θα μπορούσε να είναι ίσος. Μόνο τα κοινωνικά επινοήματα το παρεμποδίζουν. Αυτά τα κοινωνικά επινοήματα ήταν εκείνο που έπρεπε να καταστραφεί.

[...]
 
Τα κείμενα προέρχονται από το προς έκδοση βιβλίο Φερνάντο Πεσσόα,Ο αναρχικός τραπεζίτης και οι Πέντε διάλογοι για την αναρχία, εισαγωγή-μετάφραση: Γιάννης Σουλιώτης, πρόλογος: Θεόδωρος Κουλουμπής, Σχέδια: Ρένα Κανά, εκδόσεις Παρουσία 2009

* Ένα υπέροχο βιβλίο που σε βάζει σε σκέψεις πέρι πραγματικής ελευθερίας και των κοινωνικών καταστάσεων που οδηγούν τελικά στην μη ύπαρξη της στα πλαίσια του κοινωνικού ανθρώπου, καθώς και στην κατάρευση των χιλιοδιατυπομένων θεωριών περί "αναρχισμού" όπως κατα καιρούς έχουν διατυπωθεί από τις μάζες.